-
1 Общие вопросы
Давайте перейдем к обсуждению порядка платежей.
Қанекей, төлем тәртібін талқылауға көшейік.
Да, конечно. Нам следует обсудить общие объемы платежей, графики по ним и другие вопросы.
Иә, әрине. Біз төлемдердің жалпы көлемін, олар бойынша кестелер мен басқа да мәселелерді талқылауымыз керек.
Нельзя забывать о льготах, валюте, месте и формах оплаты.
Төлем төлеу жеңілдіктерін, валюталарын, жері мен нысандарын ұмытуға болмайды.
При платежах первостепенное значение имеют их объемы.
Төлем төлеу кезінде оның көлемінің маңызы зор.
Полная стоимость контракта включает в себя...
Келісімшарттың толық құнында...
- себестоимость продукции.
- өнімнің өзіндік құны қамтылады.
Да, я согласен с вами.
Иә, мен сізбен келісемін.
Перейдем к нашему контракту.
Біздің келісімшартқа көшейік.
Вы поставили нам... на сумму 50 000 тенге.
Сіз бізге 50 000 теңге мөлшерінде... жеткіздіңіздер.
- жабдық
Все... составляют около 15000 тенге.
Барлық... 15000 теңге болады.
Исчисление... мы произвели соответственно представленным документам.
Біз... ұсынылған құжаттарға сәйкес есептедік.
- издержек
- прибыли
- пайданы
- убытков
- цен
- бағаны
За ваш счет мы относим также расходы за...
Сондай-ақ біз... үшін жұмсалған шығындарды да сіздің есепке жатқызамыз.
- приглашение докладчиков.
Все цены указаны в прейскурантах и отражены в других согласованных документах.
Бағаламада барлық баға көрсетілді және келісілген басқа құжаттарда ескерілді.
Мы выставляем вам счета на сумму 150 000 тенге.
Біз сізге 150 000 теңге мөлшерінде шот ұсынамыз.
Вот, например, за этот товар вам выписан счет на сумму 50 000 тенге.
Міне, мысалы, мына тауар үшін сізге 50 000 теңге мөлшерінде шот жазылды.
А вот другие счета.
Міне басқа шоттар.
Мы представили их к оплате за...
Біз оларды... үшін төлеуге ұсындық.
- доставку
- жеткізу
- товары
- тауарлар
- упаковку
- буып-түю
- хранение.
- сақтау
Но мы никогда не применяем подобных расчетов. Мы считаем, что размеры месячных платежей должны определяться только объемом выполненных работ.
Бірақ біз мұндай есептесуді ешқашан да қолданбаймыз. Біз айлық төлемдердің мөлшері тек орындалған жұмыстардың көлемімен айқындалуға тиіс деп есептейміз.
Ничего не поделаешь. За вычетом накладных расходов общая стоимость контракта составляет 150 000 тенге. А контракт подписан вами, и мы должны его соблюдать.
Еш нәрсе істей алмайсыз. Үстеме шығындарды шегеріп тастағанда, келісімшарттың жалпы сомасы 150 000 теңге болады. Ал келісімшартқа сіз қол қойғансыз, біз оларды сақтауға тиіспіз.
Будет ли производиться расчет...?
Есеп айырысу... жүргізіле ме?
Мы хотели бы...
Біз... келеді.
- уплатить наличными.
Если вы располагаете наличными, а общая сумма платежа невелика, то вы можете уплатить в кассу фирмы.
Егер қолыңызда нақты ақшаңыз болса, ал төлемнің жалпы мөлшері көп емес қой, онда фирманың кассасына төлеуіңізге болады.
В противном случае расчет производится через банк безналичным способом.
Әйтпесе есеп айырысу банк арқылы қолма-қол ақшасыз тәсілмен жүргізіледі.
Мы предлагаем вам...
Біз сізге... ұсынамыз.
- открыть счет в банке.
Нас вполне устраивает оплата...
Бізді... қанағаттандырады.
- с кредитного счета.
Мы практикуем оплату в...
Біз... төлеуді қолданып жүрміз.
- местной валюте.
Производите ли вы расчеты со своими торговыми партнерами в... ?
Сіздер өздеріңіздің сауда серіктестеріңізбен есеп айырысуды... жүргізесіздер ме?
- долларах
- марках
- маркамен
- тенге
- теңгемен
- рублях
- рубльмен
- франках
- франкпен
- экю
- экюмен
- евро
- еуромен
- иена
- иенамен
Особого рассмотрения требуют вопросы валютных колебаний.
Валюталық ауытқулар мәселелері ерекше қарауды талап етеді.
Для предотвращения валютных потерь у нас есть различные оговорки.
Валюталық шығасының алдын алу үшін бізде түрлі ескертпелер бар.
Познакомьтесь с этими документами.
Мына құжаттармен танысыңыз.
У нас в этом отношении нет никаких ограничений.
Бізде бұл жөнінен ешқандай шектеу жоқ.
Золотое покрытие составляет...
Алтынмен өтелуі... болады.
-
2 норма амортизации
өтелім мөлшері, өтемпұл мөлшері, тозымпұл мөлшері -
3 норма возврата
қайтару мөлшері (1. тұрақты табыс әкелетін бағалы қағаздарда: ағымдағы пайда, 2. жай акцияларда: дивидендтік пайда, дивидендтен және капиталдың қымбаттауынан тұратын жалпы қайтару мөлшері, 3. корпорация қаржысында: жалпы активтер мен жалпы міндеттемелер бойынша қайтару не инвестицияланған капитал бойынша қайтару, 4. күрделі бюджетте: қайтарудың ішкі мөлшері) -
4 предельная норма замещения
орнын басудың шекті мөлшері, шектік орнын басу мөлшері, шектік ауыстыру мөлшеріРусско-казахский экономический словарь > предельная норма замещения
-
5 торговля
Из... мы узнали о номенклатуре ваших изделий
Біз сіздердің бұйымдарыңыздың номенклатурасын...
- документов, высланных нам
- рекламных объявлений.
- жарнамалық құлақтандырулардан білдік.
Наши специалисты (потребители) высоко оценивают вашу продукцию.
Біздің мамандар (тұтынушылар) сіздің өнімді жоғары бағалап отыр.
Поэтому мы хотели бы в соответствии с заключенным ранее межправительственным соглашением (договором, заключенным с вашей фирмой) приобрести у вас...
Сондықтан біз бұрын жасалған үкімет аралық келісімге (сіздің фирмамен жасасқан шартқа) сәйкес сіздерден... сатып алғымыз келеді.
- вагоны
- вагондар
- корабли
- кемелер
- краны
- крандар
- машины
- мебель
- жиһаз
- жабдық
- обувь
- аяқкиім
- приборы
- станки
- телексы
- технику
- техника
- ткани
- электротехнические приборы.
В связи с реконструкцией нашего предприятия мы заинтересованы в приобретении у вас...
Біздің кәсіпорынның қайта құрылуына байланысты біз сіздерден... сатып алуға мүдделіміз.
- технологических линий для производства пластмасс.
Мы хотели купить у вас...
Біз сіздерден...
- небольшое предприятие по производству колбасы (цемента, кирпича).
- шұжық (цемент, кірпіш) өндіретін шағын кәсіпорын сатып алғымыз келді.
Учитывая номенклатуру выпускаемой продукции, мы составили списки нужных нам товаров. Пожалуйста, просмотрите эти списки.
Шығарылатын өнімнің номенклатурасын ескере отырып, біз өзімізге қажетті тауарлардың тізімдерін жасадық. Осы тізімдерді қарап шығыңызшы.
А сейчас о количестве товара.
Ал қазір тауардың мөлшері туралы.
Сізге тауар қандай мөлшерде керек.
Нам нужно приобрести...
Біз...
- три самоходных крана.
- үш өздігінен жүретін кран сатып алуымыз керек.
Мы хотели бы получить этот товар сверх количества, которое было оговорено ранее (которое указано в контракте).
Біз бұл тауарды бұрын уағдаласылған (келісімшартта көрсетілген) мөлшерден көбірек алғымыз келеді.
Чтобы ответить на ваш запрос о количестве товара, которое вы желаете получить, я должен посоветоваться с руководством фирмы. В ближайшем будущем вы получите ответ.
Сіздің алғыңыз келген тауар мөлшері туралы сауалыңызға жауап қайтару үшін мен фирма басшылығымен ақылдасуға тиіспін. Сіз таяуда жауап аласыз.
* * *сауда (1. тауарлар мен қызметтер нарығы, еңбек өнімдері мен көрсетілетін қызметтерді айырбастау нысаны 2. халық шаруашылығының тауарларды сатып алу-сату жолымен өткізетін саласы, 3. сатып алушы мен сатушы арасында екі жақты келісім жасасу жолымен тауарды сатып алу-сату үдерісі, 4. тауарлардың айналымы, сатып алу, сату жөніндегі шаруашылық қызметі) -
6 Порядок открытия, переоформления и закрытия счета
Шотты ашу, қайта ресімдеу және жабу тәртібіВы не могли бы охарактеризовать порядок открытия, переоформления и закрытия счета?
Сіз шотты ашу, қайта ресімдеу және жабу тәртібін сипаттап бере алмас па екенсіз?
Порядок открытия, переоформления и закрытия счета определяется Нацбанком. После открытия клиентом счета банк предоставляет набор услуг, связанных с:
Шотты ашу, қайта ресімдеу және жабу тәртібін Ұлттық банк айқындайды. Клиент шотты ашқаннан кейін банк мыналарға байланысты көрсетілетін қызметтер жиынын ұсынады:
- открытием и ведением расчетного, текущего и других счетов клиента;
- клиенттің есеп айырысу, ағымдағы және басқа шоттарын ашу және жүргізу;
- организацией и проведением безналичных расчетов;
- қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды ұйымдастыру және жүргізу;
- выполнением операций с наличными деньгами.
- қолма-қол ақшамен байланысты операцияларды орындау.
Какой орган регламентирует круг операций, осуществляемых с расчетного или текущего счета?
Ағымдағы шоттан жүзеге асырылатын операциялар шеңберін қандай орган тәртіпке келтіреді?
Операции, осуществляемые с расчетного или текущего счета, также регламентируется Нацбанком.
Ағымдағы шоттан жүзеге асырылатын операцияларды да Ұлттық банк тәртіпке келтіреді.
Механизм функционирования соответствующего счета определяется коммерческим банком по согласованию с конкретным клиентом и закрепляется договором по расчетно-кассовому обслуживанию.
Тиісті шоттың жұмыс істеу тетігін коммерциялық банк нақты клиентпен келісе отырып айқындайды және есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету жөніндегі шартпен тиянақталады.
Какие обязательства берет на себя банк по расчетно-кассовому обслуживанию, заключаемому между банком и клиентом?
Банк пен оның клиентінің арасында жасалған есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету жөніндегі шарт бойынша банк өзіне қандай міндеттемелер алады?
В соответствии с положениями договора по расчетно-кассовому обслуживанию банк берет на себя ряд обязательств:
Банк есеп айырысу-кассалық қызметін көрсету жөніндегі шарттың ережелеріне сәйкес өзіне бірқатар міндеттемелер алады, олар:
- проводить по счету клиента в пределах своей компетенции все виды банковских операций, предусмотренных законодательством;
- клиенттің шоты бойынша өз құзыреті шегінде заңнамада көзделген банк операцияларының барлық түрлерін жүргізу;
- обеспечивать сохранность всех денежных средств, поступивших на счет клиента;
- клиенттің шотына түскен барлық ақшалай қаражаттың сақталуын қамтамасыз ету;
- проводить операции по списанию средств со счета клиента по безналичным расчетам по его поручению;
- клиенттің шотынан қолма-қол ақшасыз есеп айырысу бойынша қаражатты оның тапсыруымен есептен шығару операциясын жүргізу;
- обеспечивать конфиденциальность информации о хозяйственной деятельности клиента и операциях, проводимых по его счету;
- клиенттің шаруашылық қызметі және оның шоты бойынша жүргізілетін операциялар туралы ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз ету;
- выдавать клиенту выписки с его счета.
- клиентке оның шотынан көшірмелер беру.
Клиент, соответственно, обязуется:
Клиент, тиісінше, мыналарға міндеттенеді:
- предоставлять в банк документы, необходимые для открытия и ведения счета;
- банкіге шот ашу және жүргізу үшін қажетті құжаттарды ұсыну;
- соблюдать действующее законодательство и имеющие обязательную юридическую силу для банков и юридических лиц, осуществляющих расчеты, нормативные акты по вопросам расчетного обслуживания, осуществления безналичных расчетов и кассовых операций;
- қолданыстағы заңнаманы және есеп айырысатын банкілер мен заңды тұлғалар үшін міндетті заңи күші бар есеп айырысу қызметін көрсету, қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды және кассалық операцияларды жүзеге асыру мәселелері жөніндегі нормативтік құжаттарды сақтау;
- предоставлять в банк в установленные сроки бухгалтерскую и статистическую отчетность и другие документы, необходимые для организации расчетно-кассового обслуживания;
- банкіге бухгалтерлік және статистикалық есептемені, есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету үшін қажет басқа да құжаттарды белгіленген мерзімде беру;
- предварительно в письменной форме уведомить банк о закрытии счета и др.
- банкіге шоттың жабылғанын жазбаша нысанда алдын ала хабарлау, т.б.
Предусматривается ли в договоре ответственность обеих сторон за невыполнение взятых на себя обязательств?
Шартта өзіне жүктелген міндеттемелердің орындалмағаны үшін екі тараптың жауапкершілігі көзделеді ме?
Да, предусматривается. Так, банк несет ответственность:
И¸, көзделеді. Мәселен, банкіге:
- за несвоевременное или неправильное списание средств со счета клиента;
- клиенттің шотынан қаражатты есептен уақытылы немесе дұрыс шығармағаны үшін;
- за зачисление банком сумм, причитающихся клиенту.
- банкінің өз клиентіне тиесілі соманы есептеуі үшін жауапкершілік жүктеледі.
Клиент несет ответственность:
Клиентке:
- за достоверность документов, предоставляемых для открытия счета и ведения операций по нему;
- шотты ашу және ол бойынша операциялар жүргізуге ұсынылатын құжаттар үшін;
- за несвоевременное предоставление кассового прогноза на предстоящий квартал;
- алдағы тоқсанға арналған кассалық болжамды уақытылы бермегені үшін;
- за нарушение сроков оплаты услуг, оказываемых банком;
- банк көрсететін қызметтердің ақысын төлеу мерзімін бұзғаны үшін;
- за получение наличных денег, забронированных банком для клиента в день, указанный в заявке, и др.
- банк клиент үшін бөлген қолма-қол ақшаның өтінімде көрсетілген күні алынуы үшін, т.б. жауапкершілік жүктеледі.
В договоре могут фиксироваться размеры штрафа за каждое из перечисленных нарушений как для одной, так и для другой стороны. А также в договоре предусматривается порядок разрешения споров, срок действия договора и особые или дополнительные условия.
Шартта осы аталған бұрмалаушылықтардың әрқайсысы үшін екі жағына да бірдей айыппұл мөлшері тиянақталуы мүмкін. Сондай-ақ шартта дауларды шешу тәртібі, шарттың қолданылу мерзімі және ерекше немесе қосымша талаптар да көзделеді.
Взимается ли плата с клиента за открытие счета, т.е. какова стоимость услуг по расчетному обслуживанию?
Клиенттен шот ашқаны үшін ақы алына ма, яки есеп айырысу қызметін көрсетудің құны қандай?
Расчетный, текущий или любой другой счет может открываться клиенту как за отдельную плату, так и бесплатно. За услуги по расчетному обслуживанию банк взимает с клиента плату в размере установленного договором фиксированного процента от суммы совершаемого платежа. Открытие расчетного счета в банке бесплатно предполагает, что банк сможет предоставлять клиенту широкий набор и других платных услуг, что компенсирует затраты на бесплатное проведение операций по расчетному счету.
Клиентке есеп айырысу, ағымдағы немесе кез келген шот жеке ақыға да, тегін де ашылуы мүмкін. Есеп айырысу қызметін көрсеткені үшін банк клиенттен төленетін төлем сомасынан тиянақты пайыздың шартта белгіленген мөлшерінде төлемақы алады. Банкіде есеп айырысу шотын тегін ашу мынаны көздейді: банк клиентке есеп айырысу шоты бойынша операцияларды тегін жүргізуге жұмсалатын шығынның орны өтелетіндей басқа да кең ауқымды ақылы қызмет көрсетуді ұсына алады.
Различия между этими счетами заключаются в их назначении.
Бұлардың арасындағы айырмашылықтар олардың міндет-мақсаттарында.
Расчетный счет – счет для осуществления предпринимательской деятельности, который открывается предприятием, работающим на принципах коммерческого расчета и имеющим статус юридического лица. По этому счету осуществляются все операции, связанные с реализацией товаров и услуг, обеспечением их производства, производственными и иными расходами. На этот счет зачисляется выручка. С этого счета списываются деньги для выдачи заработной платы, оплаты стоимости приобретаемых комплектующих и др., уплачиваются налоги. Этот счет позволяет совершать практически любые операции, поскольку владелец сам определяет направления использования средств, время и размеры производимых операций в соответствии с действующим законодательством.
Есеп айырысу шоты – кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға арналған шот, оны коммерциялық есеп айырысу негізінде жұмыс істейтін және заңды тұлға мәртебесі бар кәсіпорын ашады. Бұл шот бойынша тауарларды өткізумен және қызметтерді көрсетумен, олардың өндірісін қамтамасыз етумен, өндірістік және басқа шығындармен байланысты барлық операциялар жүзеге асырылады. Бұл шотқа түсім ақша есепке алынады. Осы шоттан жалақы беру, сатып алынатын жиынтықтаушылардың құнын төлеу, т.б. үшін ақша есептен шығарылады, салық төленеді. Бұл шот іс жүзінде кез келген операцияларды жасауға мүмкіндік береді, өйткені қаражаттың пайдаланылу бағытын, жүргізілетін операциялардың уақыты мен мөлшерін иегердің өзі қолданыстағы заңнамаға сәйкес айқындайды.
Текущий счет – это счет для финансирования некоммерческих юридических лиц, представительств, структурных подразделений, не осуществляющих предпринимательскую деятельность. Текущий счет предназначен для хранения денег, целевого финансирования его владельца, а также расчетных операций. По сравнению с владельцем расчетного счета, самостоятельность владельца текущего счета существенно ограничена, поскольку он распоряжается средствами на текущем счете в строгом соответствии со сметой, утвержденной вышестоящей организацией.
Ағымдағы шот – бейкоммерциялық заңды тұлғаларды, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырмайтын өкілдіктерді, құрылымдық бөлімшелерді қаржыландыруға арналған шот. Ағымдағы шот ақшаны сақтауға, оның иегерін нысаналы мақсатқа қаржыландыруға, сондай-ақ есеп айырысу операцияларына арналған. Есеп айырысу шотының иегерімен салыстырғанда ағымдағы шот иегерінің дербестігі елеулі түрде шектелген, өйткені ол ағымдағы шоттағы қаражатты жоғары тұрған ұйым бекіткен сметаға қатаң түрде сәйкес билейді.
Текущие счета открываются юридическим или физическим лицом. Количество текущих счетов не ограничено. Через текущий счет можно осуществлять любые платежи, оплату товаров и услуг.
Ағымдағы шоттарды заңды және жеке тұлғалар ашады. Ағымдағы шоттардың саны шектеусіз. Ағымдағы шоттар арқылы кез келген төлемді, тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің ақысын төлеуге болады.
Текущие счета в иностранной валюте открываются для осуществления внешнеэкономической деятельности. Для открытия текущего счета в иностранной валюте достаточно оформить заявление, заполнить карточку с образцами подписей и подписать договор текущего банковского счета юридического или физического лица, если у вас уже имеется текущий счет в банке.
Шетел валютасы түріндегі ағымдағы шоттар сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыру үшін ашылады. Шетел валютасы түріндегі ағымдағы шотты ашу үшін өтінішті ресімдеу, қойылған қолдың үлгісі бар карточка толтыру және заңды немесе жеке тұлғаның банкідегі ағымдағы шоты шартына, егер банкіде осындай шотыңыз бар болса, қол қою жеткілікті.
Транзитные счета. Если у вас имеется разветвленная сеть филиалов по всей территории республики, вам предоставляется возможность аккумулировать финансовые потоки и ускорить проведение платежей. Преимущества транзитных счетов:
Транзиттік шоттар. Егер сізде республиканың барлық аумағында тармақталған филиалдарыңыз бар болса, онда сізге қаржы ағынын шоғырландырып, төлем төлеуді жеделдету мүмкіндігін береді. Транзиттік шоттардың артықшылықтары:
- гибкость их режима работы;
- олардың жұмыс істеу режимінің икемділігі;
- регулирование направления и объема денежных потоков;
- ақша ағынының бағыты мен көлемін реттеу;
- оптимальные сроки.
- оңтайлы мерзім.
Карточные счета. Управление счетом осуществляется с помощью корпоративной карты для юридических лиц. Вам предоставляется возможность оплаты текущих, командировочных и представительских расходов компании, а также таможенных платежей.
Карточкалық шоттар. Шоттар заңды тұлғалар үшін корпоративтік картаның көмегімен басқарылады. Сізге компанияның ағымдағы, іссапар және өкілдікті шығынын, сондай-ақ кеден төлемдерін төлеу мүмкіндігін береді.
Какие виды счетов, кроме вышеуказанных, можно открыть в банке?
В банке, кроме этих счетов, можно открыть бюджетные, инвестиционные конверсионные счета.
Банкіде бұл шоттардан басқа бюджеттік, инвестициялық конверсиялық шоттарды ашуға болады.
Русско-казахский экономический словарь > Порядок открытия, переоформления и закрытия счета
-
7 величина
шама, мөлшер (әлеуметтік-экономикалық құбылыстар мөлшерінің, олардың арақатынасының өлшемдер дәрежесінің, өзара байланыстың сандық сипаттамасы) -
8 взаимосвязь нормы времени и нормы выработки
Русско-казахский экономический словарь > взаимосвязь нормы времени и нормы выработки
-
9 допустимый размер долга
борыштың ұйғарынды мөлшері, борыштың мүмкіндікті мөлшеріРусско-казахский экономический словарь > допустимый размер долга
-
10 квота
квота, үлестеме, үлес, шама, мөлшер (1. қайсыбір тауарды өндіруге, өткізуге, шетке шығаруға не шеттен әкелуге қатысу үлесі, 2. жеке тауарлар, көрсетілетін қызметтер, елдер үшін енгізілетін импорттың не экспорттың құны не олардың мөлшерін шектеу) -
11 купонная норма процента
Русско-казахский экономический словарь > купонная норма процента
-
12 лимит
лимит, шектелім (1. бір нәрсенің шегі, мөлшерлі өлшемі, шекті мөлшері, 2. сатып алуға, сатуға, несиеге, мәміле көлеміне, тауарлар әкелімі мен әкетіліміне, табиғат ресурстарын пайдалануға, еңбекақы деңгейіне, валюталық операцияларға белгіленетін шекті мөлшер, мөлшерлік шектеу, 3. инвестордың биржа делдалына не тауармен айналысатын делдалға көрсетілген шектегі жоғары бағамен сатып алу не көрсетілген шектегі төмен бағамен сату жөнінде берген нұсқауы, 4. уағдаласылған уақыт шеңберінде жол беруге болатын жоғары ауытқу шегі) -
13 марджин
марджин (теңіз тасымалы шартының талабы: кеме тасымалдауға қабылдауға міндетті жүктің ең аз мөлшері мен кеме иесі кеме жалдаушыдан талап етуге құқылы ең жоғары мөлшер арасындағы айырма ескертпесі) -
14 норма затрат труда
еңбек шығынының мөлшері, еңбек жұмсау мөлшері -
15 норма капитализации
капиталдандыру мөлшері (болашақ төлемдерді бірыңғай қазіргі құнға айналдыру үшін пайдаланылатын пайыздық мөлшер)Русско-казахский экономический словарь > норма капитализации
-
16 норма коллизионная
коллизиялық мөлшер, қайшылықты мөлшер -
17 норма расхода материальных ресурсов
материалдық ресурстарды жұмсау мөлшері, материалдық ресурстар шығынының мөлшеріРусско-казахский экономический словарь > норма расхода материальных ресурсов
-
18 норма сбережения
жинақ ақша мөлшері, аманат ақша мөлшері -
19 норма сбережения населения
халықтың жинақ ақшасының мөлшері, халықтың аманат ақшасының мөлшеріРусско-казахский экономический словарь > норма сбережения населения
-
20 норма управляемости
басқарымдылық мөлшері, басқарылушылық мөлшері ( өз менеджеріне тікелей бағынатын қызметкерлердің саны)Русско-казахский экономический словарь > норма управляемости
См. также в других словарях:
көз мөлшерімен түсіру — (Глазомерная сьемка) көз мөлшерімен түсіруді кең қолдана отырып, жергілікті жердің шағын өңірлері мен бағыттарын қарапайым құралдармен (визир сызғышы, компас, дүрбі және т.б.) түсіру. Көз мөлшерімен түсірудің мәні – жерді анықтау мен өте қажетті… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
бұрышөлшер — (Угломер) 1) артиллериялық қарулардың көздеу құрылғыларындағы, бағдарлану және барлау құралдарындағы бұрышөлшегіш аспаптардың бір бөлігі. Аспаптарда есептеудің берілген бағытынан көлбеу және тік бұрыштар жасауға және жергілікті жерде осы… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
бұрышөлшер бөлігі — (Деление угломера) артиллериядағы бұрыштық шамалардың бірлігі; шеңбер ұзындығының 1/6000 бөлігіндей доғалы центрлік бұрыш. Б.б. доғасының ұзындығы шеңбер радиусы ұзындығының 1/955 бөлігіне тең. Сондықтан Б.б. мыңдық қашықтық немесе кіші Б.б. деп… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
күштер мен құралдардың бір жерге шоғырлану мөлшері, дәрежесі — (Размер, категория сосредоточенности сил и средств) Оперативтік, тактикалық тығыздық, шоғырланғандық болып бөлінеді … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
уыттылық мөлшер — (Токсическая доза) улағыш заттардың және басқа уытты қоспалардың зақымдаушы әрекетінің сан мөлшерлік сипаттамасы. Ауырлығы жөнінен бірдей зақымдайтын У.м. шамасы заттардың уыттылығына және организмге қандай жолмен кіруіне байланысты. У.м. мг.… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
адамдардың радиоактивті заттармен зақымдану дәрежесі — (Степень заражения людей радиоактивными веществами) ағза алған радиацияның жинақ мөлшері. Ол жергілікті жердің радиоактивтік зақымдану дәрежесімен, адамдардың зақымданған жерде болған уақыт мөлшерімен, сондай ақ адам организміне түскен… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
зақымдану тығыздығы — (Плотность заражения) зақымданған ауданның (беттің) бір өлшеміне келетін улағыш заттардың (УЗ) мөлшері, химиялық жағдайды сипаттайтын факторлардың бірі. Ол 1 шаршы метрге келетін граммдық мөлшермен өлшенеді (г/м2.). Әр түрлі химиялық оқ дәрілерді … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
нысана өлшемі — (Размер цели) нысананың биіктігін, ені мен тереңдігін көрсететін мәліметтер. Н.ө. оқтың (снарядтың) табиғи шашырау мөлшеріне қарай егер оның мөлшері шашырау өзегінің мөлшерінен аз болса, кіші нысана, ал ірі болса, ірі нысана, егер нысана ені… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
радиацияның жиынтық дозасы — (Суммарная доза радиации) радиоактивтік заттармен зақымданған жерде болған адамның сол уақыт ішінде алған сәулелену мөлшері. Ол рентгенмен (Р) өлшенеді. Ол жергілікті жердің радиоактивтік зақымдану деңгейімен және адамның сол жерде болған… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
тәуліктік беру — (Суточная поек) бір тәулікте бір әскери қызметкердің тамақтануына белгіленген мөлшер бойынша бөлінетін азық түлік көлемі. Азық түлік бөлімшеге (бөлімге), т.б. әскери қызметшілердің тізімдік санына байланысты есептеледі. Майдандағы бөлімшелер мен… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
улағыштық — (Токсичность) улағыш заттың адамдар мен жануарларды улау әсерінің күші. Ең улағыш деп неғұрлым аз мөлшерде және әсер ету уақыты экспозициясы аз жағдайда зақымдау әсері көп болған улағыш затты айтады. Белгілі бір улағыш заттың улағыштық мөлшері… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
